Geschiedenis van de Lambertikerk te Zelhem
Over de plek waar al meer dan 1200 jaar geleden een kapel is gebouwd voor de bewoners van Salehem.
Van de hand van Gerrit Rijsdorp zijn diverse historische schetsen verschenen. Deze schetsen zijn in geprinte versie verkrijgbaar in de Lambertikerk. Een aantal daarvan is hier als PDF-bestand te downloaden.
Het bestaan van een leefgemeenschap Zelhem werd voor het eerste vermeld in een document uit 801, geschreven door de prediker Liudger (Ludger). Hierin staat dat een inwoner belooft om jaarlijks met Pasen kaarsen beschikbaar te stellen voor de kapel in Salehem (Zelhem).
Meer over de persoon Liudger vindt u op de website van de Ludgerkring: www.ludgerkring.nl
I - Naamgeving Lambertikerk
De naam Lambertikerk is voor de kerk sinds de reformatie in Zelhem, 1572/1590?, niet meer gebruikt.
In het jaarverslag over de Lambertikerkgemeente, de periode augustus 1976 – 1977 is een alinea opgenomen dat de kerkenraad besloten heeft de naam LAMBERTIKERK in ere te herstellen.
II - Vernietiging en herstel 1572 en 1674
In de informatiegids over de lambertikerk kunt U veel lezen over het Oudheidkundig Bodem Onderzoek in 1946 en de bouwhistorie van de kerk in Zelhem. Ook vindt U daarin informatie over bijzonderheden uit het verleden.
In deze bijdrage wordt wat dieper ingegaan op de wijze waarop het herstel in de periode 1572 / 1662, in 1674 /1677? en in de 18de eeuw heeft plaats gevonden.
III - Begraven in en rond de kerk
In de kerk zijn velen begraven. Maar niets in- en rondom de kerk herinnert nog aan het verre verleden er zijn geen graven meer zichtbaar, alleen mooie donkere tegels die het verleden bedekken. Ja, wel liggen in de historische hoek enkele over gebleven grafsteenfragmenten.
Het geslacht Van Baar heeft het erfelijk recht in de kerk begraven te worden. In 1647 vraagt Herman van Baar van kasteel De Slangenburg de kerkenraad een grafkelder voor zijn familie in de kerk aan te leggen, waarvoor hij 100 carolisgulden betaalt.
IV - Pastoriën, gronden, armenhuis en Dennenlust
De pastorie die veel oudere Zelhemmers nog kennen stond op de hoek van de Doetinchemseweg met de Stationsstraat. Gebouwd in 1858 en afgebroken in 1969. Maar er zijn ook ten minste nog twee oudere pastorieën geweest.
In de wintermaanden ’s avond rond de schouw kwamen de verhalen los. Zo zouden vanuit die kelder gangen gaan naar De Pol, de Papenborg, De Gasthuis-plaats, enz. Een nis die na 1858 zichtbaar was gebleven zou dan het begin van een van die ondergrondse gangen zijn geweest in deze aloude kelder uit mogelijk de 16e of 17e eeuw.
VIII - De haan, het hennetje, de luidklokken en het uurwerk
Een haan op de toren én een hennetje op het koordak komt niet zo veel voor in Nederland.
Het aantal kerken in Nederland met beide, een haan en een hen, zal onder wellicht onder de dertig blijven! Daar behoort Zelhem weer bij na meer dan vijfenzestig jaar!
Op 23 september 2010 is het hennetje onder grote belangstelling weer teruggeplaatst op de nok van het koordak, oproepend tot barmhartigheid en bescherming van armen, vluchtelingen enz.